به گزارش خبرنگار مهر، جشن سینمای مستند با میزبانی انجمن مستندسازان و انجمن تهیه کنندگان فیلم مستند شنبه شب ۱۴ شهریور ماه در تالار ایوان شمس با حضور سینماگران و تهیه کنندگان فعال عرصه سینمای مستند در قالب هفدهمین جشن سالانه خانه سینما برگزار شد.
واژه سیاه نمایی را از سینمای مستند حذف کنید
همایون اسعدیان دبیر این دوره از جشن خانه سینما در ابتدای این برنامه که با اجرای اکبر عالمی مدرس و کارگردان پیشکسوت سینمای مستند و تجربی همراه بود، توضیح داد: جوانی چهارده ساله بودم که اولین بار فیلم مستند «ترمینوس» را دیدم که به گواه بسیاری از کارشناسان حوزه سینما این فیلم در زمان خود یکی از درخشان ترین آثار سینمای مستند دنیا بوده است. بعد از آن بود که فیلم مستند دیگری با عنوان «نامی از شمال» مشاهده کردم که این فیلم مستند نیز برای من بسیار جذاب بود. به هر ترتیب تنها چیزی که طی آن دوران در حوزه مستندسازی متوجه شدم این بود که کارگردانان هر دو فیلم برای ساخت این دو اثر روزهای زیادی را تحمل و صبوری کردند تا آنچه که می خواهند به تصویر کشیده شود.
وی ادامه داد: اصولا سینمای مستند تحمل و صبوری می خواهد و من چون این تحمل و صبوری را نداشتم به سراغ سینمای داستانی رفتم. با این حال می خواهم به این نکته اشاره کنم که کارگردانان و هنرمندان فعال عرصه سینمای مستند برای ثبت کاری که می خواهند انجام دهند صبوری های زیادی را تحمل می کنند. آنها با کاری که می کنند به ما و مسوولان می گویند باید شاهد چه چیزهایی باشیم. اینها مستنداتی هستند که به ما چگونه زیستن در این دنیا را می آموزند. مسوولان ما هم باید قدری سعه صدر داشته باشند و دست از تنگ نظری های خود بردارند تا فیلمسازان این عرصه به راحتی کار خود را انجام دهند.
این کارگردان سینما تصریح کرد: به اعتقاد من و بسیاری از اهالی سینما به زبان آوردن واژه هایی چون سیاه نمایی و امثال اینها در حوزه سینمای مستند کار درستی نیست و من امیدوارم تا مسوولان دست از تنگ نظری بردارند و بدانند که این فیلم های مستند برای تاریخ ما و تاریخ جهان ارزش های فراوانی دارد.
به من مربوط نیست سینمای مستند امکانات ندارد
مجید خالقی سروش دبیر اجرایی جشن سینمای مستند نیز در این مراسم با ارائه گزارشی ار روند ارسال آثار، انتخاب و نحوه داوری کارهای رسیده به سه بخش مستند کوتاه، نیمه بلند و بلند گفت: جشن سینمای مستند همواره بر اساس آیین نامه کار خود را انجام می دهد و ما موظفیم هر کاری را که آیین نامه جشن برای ما تعیین کرده است، انجام دهیم ولی بعضی از مسائل طبق آیین نامه به من مربوط نیست که من در این مدت یاد گرفته ام از آن خارج نشوم.
وی بیان کرد: به من مربوط نیست اگر بگویم سینمای مستند امکاناتی برای کار ندارد، به من مربوط نیست که در جامعه ذائقه سینمای مستند تقویت نشده است و همه سریال بین شده اند، به من مربوط نیست و خارج از آیین نامه است که بگویم مستند ما جایی برای عرضه ندارد. اما من می گویم اینها به کسانی مربوط است که شاید اینجا و شاید کمی دورتر حضور دارند.
یاد و خاطره درگذشتگان سینمای مستند ایران
بعد از صحبت های خالقی بود که بلافاصله نماهنگی از درگذشتگان سینمای مستند ایران طی سال های ۹۳ و ۹۴ از جمله محمدرضا مقدسیان، زاون قوکاسیان، حامد خسروی و مرتضی ندایی برای حاضران در سالن اجرا شد. در این فیلم های ضمن ارائه تصاویری از صحبت های مختلف این هنرمندان فقید سینمای مستند، بخش هایی از گفتگوهای آنها در حین فیلمبرداری آثارشان با عوامل پشت صحنه نیز پخش شد.
اهدای جوایز و درخواست عضو هیات انتخاب از مستند سازان
اما در بخش اهدای جوایز که با اهدای دیپلم افتخار بهترین فیلمبرداری مستند همراه بود، جایزه این بخش به سامان لطفیان برای فیلمبرداری فیلم مستند «آتلان» اختصاص پیدا کرد. در بخش جایزه بهترین صدا نیز دیپلم افتخار و جایزه این بخش به طاهر پیشوایی و مهرداد جلوخانی برای صدای فیلم «آتلان» اهدا شد.
حسن زاهدی عضو هیات انتخاب این دوره از جشن سینمای مستند قبل از اهدای جایزه به هنرمند برگزیده این بخش گفت: سال ها است که کار من فعالیت در حوزه سینمای مستند است و معتقدم فعالیت در این حوزه بی‌نهایت تکرار نشدنی است. بنابراین از همکاران خودم می خواهم تا در حوزه صدابرداری و صداگذاری فیلم های مستند سلیقه بیشتری به خرج دهند.
غفلت از پژوهش ما را بازاری می کند
در بخش جایزه بهترین تدوین، معین کریم الدینی تدوین گر فیلم مستند «آتلان»، در بخش جایزه بهترین موسیقی آریا عظیمی نژاد برای فیلم «آتلان» و مهدی قربان پور برای بخش بهترین پژوهش جایزه و دیپلم افتخار خود را دریافت کردند.
مهدی حجت عضو دیگر هیات انتخاب این دوره از جشن سینمای مستند نیز قبل از اهدای جایزه بخش پژوهش توضیح داد: پژوهش از جمله جریاناتی است که به شدت مورد غفلت قرار گرفته است. حتی در سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که حوزه تخصصی کاری بنده است موضوع پژوهش مورد غفلت قرار دارد. به طور کلی غفلت از پژوهش، ما را بازاری می کند. ما باید بدانیم که اگر به موضوع پژوهش بیش از اینها توجه کنیم، ریشه پیدا خواهیم کرد.
مهدی قربان پور هم بعد از دریافت جایزه بخش پژوهش گفت: این روزها تصویر دلخراش کودک سوری در کنار ساحل دریا قلب همه ما را تکان داده است. حرف فیلم ما هم در واقع این است که بچه های دنیا آغوش مادران خود را از دست داده اند. امیدوارم با چنین تصاویر دلخراشی که مشاهده می کنیم به فرهنگ صلح نیز فکر کنیم و به این موضوع بی‌اندیشیم که خیلی از بچه های دنیا همین حالا که من در حال صحبت با شما هستم آغوش مادران خود را از دست می دهند. پس این جایزه ارزشمند را به همه مادران آزاده دنیا تقدیم می کنم.
سینمای مستند سینمایی سوزنده و داغ است
اما در بخش بهترین کارگردانی فیلم مستند تندیس خانه سینما و دیپلم افتخار به مصطفی شیری کارگردان فیلم «خون بازی» اهدا شد. در بخش بهترین تهیه کنندگی نیز تندیس خانه سینما و دیپلم افتخار به مصطفی شیری و لیدا حائری تهیه کنندگان فیلم «خون بازی» اهدا شد. ضمن اینکه در بخش بهترین کارگردانی و تهیه کنندگی فیلم مستند نیمه بلند هم تندیس خانه سینما به محسن استاد علی برای کارگردانی فیلم «دم صبح» تعلق گرفت.
محمد آفریده که در این بخش وظیفه اعلام برگزیده را به عهده داشت قبل از اهدای جوایز گفت: اگر می خواهیم سینمای ما سینمایی بالنده باشد باید به آن توجه کنیم. سینمای مستند سینمایی سوزنده و داغ است اما به نظرم باید برای اعتلای آن صبوری کرد و به در حد توان کمک هایی را انجام داد. ما باید بدانیم که این گونه از سینما آینه ای است که زشتی ها را نشان می دهد.
آقای ایوبی کجایید؟
در بخش معرفی بهترین کارگردانی فیلم مستند بلند نیز تندیس خانه سینما و دیپلم افتخار به معین کریم الدینی کارگردان فیلم مستند «آتلان» اهدا شد.
ابراهیم مختاری از فیلمسازان پیشکسوت سینمای مستند قبل از اهدای جوایز این بخش برگزیدگان که با همراهی مهوش شیخ الاسلامی همراه بود، تصریح کرد: آقای ایوبی کجایید؟ به نظر من نبود آقای ایوبی در این مجلس و برنامه معنایی دارد. یادم می آید زمانی که می خواستیم انجمن مستند سازان را در خانه سینما تشکیل دهیم دوستان آن دوران مخالف حضور ما در این نهاد صنفی بودند اما بالاخره توانستیم این کار را انجام دهیم و خانه سینما را با حضور مستند سازان و انیمیشن سازان به «خانه سینمای ایران» تبدیل کنیم.
وی ادامه داد: متاسفانه مدیریت در سینمای ما فقط مدیریت بر اکران فیلم ها است که در نبود آقای ایوبی در این مراسم بیشتر بروز می یابد به هر ترتیب امیدوارم سازمان سینمایی نیز روزی «سازمان سینمای ایران» شود.
جایزه ای برای قربانیان حملات شیمیایی
در بخش پایانی مراسم که به اهدای جایزه بهترین تهیه کننده فیلم مستند بلند اختصاص داشت، محمود شکیبانیا تهیه کننده فیلم مستند «زمناکو» تندیس خانه سینما را از دستان رضا میرکریمی مدیر عامل خانه سینما و جعفر صانعی مقدم دریافت کرد.
رضا میرکریمی قبل از اهدای جوایز این بخش عنوان کرد: واقعا آفرین به فیلمسازان مستند که با تعهد ناب اجتماعی در مسیری که بوی شهرت در آن وجود ندارد، وظیفه و رسالت واقعی خود را انجام می دهند تا درد دیگران کاهش پیدا کند. به هر حال شما عزیزان بخش زیادی از سینمایی حرفه ای کشور را به دوش می کشید و امیدوارم روز به روز توانمندتر از گذشته به کار خود در عرصه سینمای مستند ادامه دهید.
وی در بخش دیگری از مراسم که به اصرار اکبر عالمی بار دیگر پشت تریبون قرار گرفت به موضوع فیلم «زمناکو» که درباره قربانیان حملات شیمیایی است، اشاره کرد و گفت: افتخار داشتم که ماه گذشته به همراه تعدادی از جانبازان شیمیایی که به تنهایی در موزه صلح تهران مشغول راهنمایی مراجعان هستند به کشور ژاپن و شهر هیروشیما سفری داشته باشیم. در این سفر بود که با یک جانباز شیمیایی همراه بودیم که فقط ۲۵ درصد توانایی تنفس داشت. همین جانباز عزیز و تعدادی دیگر از دوستان هم‌رزمش در این سفر توضیح دادند که در جریان ۸ سال دفاع مقدس و بر اثر حملات شیمایی دشمن چه آسیب هایی به ما وارد شده است و ژاپنی ها را می دیدیم که متعجب بودند از اینکه چنین اقداماتی علیه ما انجام شده است.
مدیرعامل خانه سینما افزود: ما در این مراسم سندهای زنده ای داشتیم که تک تک آنها از جنایت دشمن سخن می گفتند و آنهایی که صحبت های این عزیزان را می شنیدند اصلا اطلاع نداشتند که در جنگ تحمیلی برای ما چه اتفاقی افتاده است؟ یادم می آمد وقتی از مراسم به بیرون آمدیم به دیدار همان جانباز رفتم و گفتم «خسته شدی؟» و او فقط به ذکر همین چند جمله اکتفا کرد «در هیروشیما فقط چند عکس از فاجعه بمباران شیمیایی این منطقه گذاشته شده و همه از روی این عکس ها درباره آن فاجعه توضیح می دهند اما ما در همین تهران خودمان زنده ایم و می توانیم حقایق جنایات شیمیایی دشمن را برای مردم در موزه صلح عنوان کنیم. ای کاش روزی برسد که مردم ما هم به این موزه سری بزنند.»
فراموش نکنیم ایده «هنر و تجربه» از دوران ایوبی آغاز شد
جعفرصانعی مقدم در حین اهدای جوایز بخش بهترین تهیه کننده فیلم مستند بلند، گفت: باید به این نکته اشاره کنم که گروه «هنر و تجربه» در دوره آقای ایوبی با هدف حمایت از اکران فیلم های مستند و کوتاه مطرح شده و شکل گرفته است که جا دارد از وی به خاطر این اقدام تشکر کنیم. ضمن اینکه در این حوزه مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی هم مشارکت جدی در ساخت بسیاری از فیلم های مستند داشته که جای تقدیر فراوان دارد.
در پایان مراسم نیز یک گروه آیینی، نمایشی و موسیقایی به اجرای آیین ها و سنت های مناطق شمالی کشور پرداختند.
نظر شما